Zabytkowy Stary Cmentarz Podgórski położony tuż pod fortem św. Benedykta jest miejscem pochówku wielu zasłużonych osób, w tym handlarzy i przemysłowców dla Podgórza. Znajdziemy tam także groby bohaterów narodowych, takich jak Edward Dembowski. Kiedy Podgórze było jeszcze wolnym miastem cmentarz był oficjalnym miejscem pochówku obywateli, jednak dzisiaj niewiele z niego pozostało.
Powstanie cmentarza
Nie jest wiadome dokładnie kiedy cmentarz powstał ponieważ nie zachowały się żadne dokumenty, które by tego dotyczyły. Wraz z przybywaniem nagrobków, powierzchnia cmentarza podgórskiego była kilkakrotnie powiększana. Cmentarz zajmował największą powierzchnię 1,5 hektara.
Kiedy okazało się, że na cmentarzu nie ma już miejsc, w 1900 r. podjęto decyzję o jego zamknięciu. Niedługo po tym otworzono Nowy Cmentarz Podgórski, który działa do dzisiaj i jest położony za kopcem Krakusa. Zamknięcie Starego Cmentarza Podgórskiego zakończyło jego erę świetności. Od tego czasu, cmentarz był wielokrotnie dewastowany, a to, co możemy dzisiaj zobaczyć, to jedynie fragment który ocalał.
Dewastacja i spustoszenie
Podczas II Wojny Światowej Niemcy wybudowali linię kolejową biegnącą tuż przy podnóżu kopca Krakusa. Aby tego dokonać 33% powierzchni cmentarza musiało zostać zniwelowane aby zrobić miejsce na budowę torów kolejowych. Przy okazji zniszczono przy tym wiele zabytkowych nagrobków. Spoglądając dzisiaj z cmentarza na linię kolejową, która do dziś istnieje, można sobie uświadomić jak duży był niegdyś cmentarz.
Jednak największego spustoszenia dokonano podczas budowy ulicy Powstańców Śląskich, jednej z ruchliwych ulic dzisiejszego Podgórza. Ulica biegnie równolegle do wspomnianej linii kolejowej z czasów II Wojny Światowej. To spowodowało że powierzchnia cmentarza została zredukowana do małego skrawka, który możemy dzisiaj odwiedzać.
Zabytkowe nagrobki
Mimo że z dawnego cmentarza niewiele zostało, wciąż jednak warto się tam wybrać aby powspominać zasłużonych obywateli Podgórza i oddać się zadumie. Klimat jaki panuje na tym cmentarzu jest odmienny niż na pozostałych. Dominuje raczej podniosła atmosfera, być może dlatego że każdy napotkany grób należy do osoby ważnej dla Podgórza oraz świadomość historii cmentarza i tego co z niego pozostało dodatkowo podkreśla niezwykły charakter tego miejsca.
Zaraz od wejścia po prawej stronie widzimy dwa rzucające się w oczy nagrobki. Pierwszy jest często ozdobiony biało-czerwonymi wstęgami i licznymi zniczami. To grób Edwarda Dembowskiego, organizatora i przywódcy powstania krakowskiego z 1846. Następnie tuż obok stoi grób rodziny Bednarskich, a więc tam również jest pochowany Wojciech Bednarski, założyciel parku przy placu Lasoty, nazwanego jego imieniem. Idąc nieco dalej natrafimy na grób rodziny Serkowskich, a więc również Emila Serkowskiego, jednego z prezydentów Podgórza.
Warto czytać każde napotkanie epitafium na nagrobku, ponieważ niektóre są bardzo interesujące. Na przykład możemy odnaleźć grób niezwykle oddanego swojej pracy młynarza, któremu w podzięce za 50-letnią służbę właściciel młynów ufundował nagrobek. To tylko jeden z przykładów ciekawych grobów, jakie można znaleźć na cmentarzu.
Czasy obecne
Obecnie władze Podgórza starają się pielęgnować ocalałą część Starego Cmentarza Podgórskiego. Odnawiane są kolejne nagrobki. W 2008 roku dzięki inicjatywie stowarzyszenia PODGORZE.PL cmentarz wpisano do Association of Significant Cemeteries in Europe (ASCE), stowarzyszenia skupiającego najważniejsze cmentarze europejskie. Natomiast w 2010 roku cmentarz znalazł się na Europejskim Szlaku Kulturowym.
Lokalizacja
Źródło: podgorze.pl
